熊猫TV直播助手(熊猫直播助手) V2.0.4.1078官方版
Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы | |
Байрак | Илтамга |
![]() | ![]() |
Нигезл?н? датасы | 27 май 1920 |
---|---|
![]() | |
Р?сми исем | Автономная Татарская ССР ??м Татарская АССР |
Кыскача исем | Татарська АРСР, Татарская АССР, Татарстан АССР, Tatar?stan MSSR ??м ?МШС Тотористон |
Д?нья кис?ге | Европа |
Д??л?т |
![]() ![]() |
Башкала | Казан |
Административ-территориаль бер?млек | РСФСР ??м РСФСР[d] |
С?гать поясы | MSD |
Башкарма хакимият башлыгы | Минтимер Ш?ймиев |
Халык саны | 3 637 809 (1989)[1] |
Н?рс? бел?н чикт?ш | Урта Идел крае ??м Самар ?лк?се |
Алмаштырылган | Татарстан |
Алыштырган | ?del-Ural ?tat? ??м Казан губернасы |
Гам?лд?н чыгу датасы | 30 август 1990 |
М?йдан | 68 000 км2 |
![]() | |
![]() | |
Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы Татарская Автономная Советская Социалистическая Республика | |||||||||
| |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Шигарь ?Барлык илл?рне? пролетарлары, берл?шегез!? | |||||||||
Башкала | Казан | ||||||||
Зур ш???рл?р | Казан, Чаллы, ?лм?т | ||||||||
Тел(л?р) | рус, татар | ||||||||
Акча бер?млеге | сум | ||||||||
Интернет домены | .su | ||||||||
М?йдан | 68 000 км2 | ||||||||
Халык | татарлар, руслар | ||||||||
Идар? ит? т?ре | совет республикасы | ||||||||
Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы (Татарстан АССР, ТАССР, Татарстан; иске тат. ????????? ???????????????? ??????? ?????????????? ???????????????, лат. тат. Tatarstan Avtonomi?le Sovet Sotsialstik Respublikas?, рус. Татарская Автономная Советская Социалистическая Республика) — Россия Совет Федератив Социалистик Республикасы эченд? булган автономияле республика.
География
[?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт]ТАССР х?зерге Татарстан Республикасы территориясенд? урнашкан.
ТАССР курамына керг?н ?ирл?р (%):
Инкыйлабка кад?ре адм. бер?мллек↓/Ел→ | 1920 | 1921 | 1922 | 1923 | 1924 |
Казан губернасыны? З?я ?язе | 100 | 100 | 98 | 98 | 98 |
Казан губернасыны? Казан ?язе | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 |
Казан губернасыны? Лаеш ?язе | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 |
Казан губернасыны? Мамадыш ?язе | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 |
Казан губернасыны? Т?теш ?язе | 100 | 100 | 87 | 87 | 87 |
Казан губернасыны? Чар ?язе | 4 | 4 | 5 | 5 | 5 |
Казан губернасыны? Чистай ?язе | 100 | 100 | 95 | 95 | 95 |
Казан губернасыны? Чуел ?язе | 0 | 0 | 6 | 6 | 6 |
Казан губернасыны? Ыспас ?язе | 100 | 100 | 86 | 86 | 86 |
Нократ губернасыны? Алабуга ?язе | 10 | 43 | 42 | 42 | 42 |
Нократ губернасыны? Малмыж ?язе | 9 | 9 | 9 | 9 | 9 |
Нократ губернасыны? Сарапул ?язе | 0 | 3 | 3 | 3 | 3 |
Самар губернасыны? Б?гелм? ?язе | 70 | 70 | 75 | 75 | 75 |
Уфа губернасыны? Минз?л? ?язе | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 |
Сембер губернасыны? Буа ?язе | 53 | 53 | 41 | 41 | 41 |
Сембер губернасыны? Сембер ?язе | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 |
Тарих
[?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт]- Т?п м?кал?: ТАССР т?зел?
1920 елны? мартында Владимир Ленин М?ск?? кирм?ненд? Бор?ан Мансуров, С?хибг?р?й С?етгалиев ??м башкалар бел?н Татарстан республикасы оештыру м?сь?л?се турында фикер алыша.
ТАССР (лат. тат. Avtonomi?le Tatarstan Sovet Sotsialstik Respublikasь) Б?БК ??м РСФСР Халык Комиссарлар Шурасы карары бел?н 1920 елны? 27 маенда игълан ителг?н.
1990 елны? 30 августында ТАССР Югары Шурасы ?Татарстанны? д??л?т суверенитеты турында? декларациясен кабул итте ??м ТАССР исемене Татарстан Совет Социалистик Республикасы — Татарстан Республикасы исемен? ?зг?ртеп корды. 1991 елны? 24 маенда РСФСР халык депутатлары ?ыены бу атаманы раслаган ??м РСФСР Т?п канунына тиешле ?зг?рт?лерне кертк?н[2].
Идар?-?ир т?зелеше
[?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт]И? башта ТАССР ун кантонга б?ленг?н булган: Арча, Б?гелм?, Буа, Лаеш, Мамадыш, Минз?л?, З?я, Спас, Т?теш ??м Чистай. 1921 елда тагын ?ч кантон (Алабуга, ?гер?е ??м Чаллы) оештырылган.
1924 елдан кантоннарны юкка чыгару ??м районнар бел?н алмаштыру процессы башланган, ул 1930 елны? 23 июленд? т?мамланган.
1940-еллар уртасына кад?р районнар саны арта барган; м?с?л?н, 1948 елда ТАССР 70 районга ??м 3 республика карамагындагы ш???рг? б?ленг?н.
1950-еллар башында Татарстан ??м Башкорт АССРларны ?лк?л?рг? б?л? проекты тормышка ашырыла башлаган. 1952 елны? 8 маенда ТАССР эченд? ике ?лк? (Казан ??м Чистай) оештырылган. 1953 елны? 21 февраленд? Б?гелм? ?лк?се барлыкка кил?. Л?кин Сталин ?леменн?н со? бу проект туктатылган ??м 1953 елны? 30 апреленд? ?к барлык ?лк?л?р юкка чыгарылганнар.
Моннан со? ??м 1963 елга кад?р районнарны зурайту процессы алып барылган. 1963 елдан кайбер бетерелг?н районнарны? торгызуы башланды.
С?нгатьт? чагылышы
[?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт]ел | ?с?рне? исеме | тасвирлама | композитор/композиторлар |
---|---|---|---|
1925 | "Сания" операсы | Республиканы? 5-еллыгына беренче татар операсы языла | Солтан Габ?ши, Газиз ?лм?х?мм?тов, Василий Виноградов |
1930 | "Эшче" операсы | Солтан Габ?ши, Газиз ?лм?х?мм?тов, Василий Виноградов | |
1960 | "Туган ?ирем — Татарстан" ?ыры | Г?лшат З?йнашева с?зл?рен? и? популяр татар ?ырларыны? берсе республиканы? 40-еллыгы у?аеннан языла | Александр Ключарёв |
1970 | "Туган ягым" ?ыры | Рамазан Байтимеров с?зл?рен? и?ат ител? | Р?ст?м Яхин |
1980 | "Татарстан" симфоник увертюра | Республиканы? 60-еллыгы у?аеннан языла | Фасил ?хм?тов |